Baba figürünün varlığı ya da yokluğu, çocukların kimlik ve güven duygusunda hangi izleri bırakır?
Her çocuğun içinde, henüz adını koyamadığı fakat davranışlarını ve yönelimlerini şekillendiren bir merkez bulunur. Bu merkez, tek bir figürle değil; aile içindeki ilişkiler bütünlüğüyle inşa edilir.
BABALAR ÇOCUKLARI NASIL ETKİLİYOR?
Aile, çocuğun ilk aynasıdır. Duyduğu sesler, hissettiği güven, gördüğü bakışlar zamanla benliğinin temelini oluşturur.
Bu zeminde anne; ait olma hissini ve duygusal yakınlığı besleyen bir rahmettir. Şefkatiyle sarar, diliyle yatıştırır. Ancak bu aidiyet hissi, bir yön ile tamamlandığında anlam kazanır. İşte burada baba devreye girer.
Baba zamanla fizikî varlığın ötesine geçerek çocuğun vicdanında yankılanan bir rehbere dönüşür. Söylenenle yapılan arasındaki ahengi gözlemleyen çocuk, düşünmeyi ve hayatla bağ kurmayı öğrenir. Böylece baba, sessiz ama derin bir referans noktası hâline gelir.
Babalık sadece duyguları dizginlemek değildir. O, hayata atılan ilk adımın eşiğidir. Erkek çocuk için “kim olacağım“, kız çocuk için “kime güvenmeliyim” sorularının cevabıdır. Bu sebeple babalık; mesafe, mesuliyet ve süreklilik gibi değerleri öğreten bir mekteptir.
Taşmak ile Olmak Arasında: Çocuklukta Baba İzleri
Mesafe, benliğin sınırlarını; mesuliyet, özgürlüğün yükünü; süreklilik ise olgunlaşan kişiliğin temelini tarif eder. Özellikle erkek çocuklarda erken yaşta görülen öfke ve taşkın enerji, yön bulamazsa zarara dönüşebilir. Baba burada tahakküm değil, denge kuran bir mihenk taşı olur. Çocuk onunla birlikte “taşmak” ile “olmak” arasındaki farkı sezerek büyür.
Ancak orada olmayan, sadece sesi değil duruşu da eksik bir baba figürü; çocukta yönsüzlük, savrulma ve içsel boşluk yaratır. Tıpkı yatağını bulamayan bir su gibi… Baba, bu taşkınlığı bastıran değil; ona yön veren bir nehir yatağıdır. Yokluğu bir eksiklik değil, bir kırılma noktasıdır. Çünkü yönünü kaybeden çocuk, zamanla kendiliğini de kaybetme riski taşır.
Anne çocuğa ait olmayı, baba ise kendine ait kalabilmeyi öğretir. Birinin sunduğu sıcaklık, diğerinin sağladığı istikrarla birleştiğinde; çocuk sadece sevilmiş değil, aynı zamanda inşa edilmiş olur.
Zamanla baba, bir bedenden öte; karar anlarında içten gelen yön hissine, vicdanın sükûtla konuşan sesine dönüşür. O, emir veren değil; açıklık sunan, zorlayan değil; anlayış kazandıran bir öğretmendir. Böyle bir baba, çocuğun sadece iç dünyasında değil, toplumda da sağlam bir duruş kazanmasına zemin hazırlar.
Çünkü çağımızda sıkça karşılaşılan öfke patlamaları, yönsüzlükler ve kimlik buhranları; çoğu zaman eksik kalan bir baba figürünün yansımalarıdır. Bir toplumun istikameti, çocuklarına yön verebilen babalarla mümkündür.
Temsilin Eksikliği: Ailede Rolün Tesiri
Çocuklar söyleneni değil, yaşananı öğrenir. Anne ile baba arasındaki ilişki, bu yaşantının en belirleyici alanıdır. Çocuk, annesi tarafından küçümsenen bir babayı gördüğünde otoriteyle sağlıklı bağ kuramaz. Aynı şekilde mesafeli yahut ilgisiz bir baba, çocuğun toplumsal rollerle kurduğu ilişkiyi zedeler. Görmediği bir şeyi tanıyamaz; tanıyamadığıyla özdeşleşemez.
Bu durum, hem kendi cinsiyetini anlamasını hem de karşı cinsle sağlıklı ilişki kurmasını engeller. Çünkü rol, ancak temsil edilirse içselleştirilir. Anne ve babanın birlikte sunduğu model, çocuğun kimliğine işlenir. Şefkatle kararlılık arasında denge kuramayan bir çocuk, benlik ve ilişkilerde kırılganlık yaşar.
Bir erkek çocuğa “nasıl erkek olunur?” sorusunun cevabı, sadece sözle değil; duruşla, temsille verilir. Aynı şekilde bir erkek, bir kız evlâda kadınlığı öğretemez; çünkü bu da bir temsildir. Rehber, sadece yönü gösteren değil; yolda yürüyen kişidir.
Temsilin eksik olduğu bir evde, çocuk aidiyet ve istikamet arasında sıkışır. Bu tamamlanmazsa çocuk ya sürekli onay arar ya da içine çekilir. Oysa çocuk hem ait olmalı hem de kendi varlığının sorumluluğunu taşımalıdır. Bu da ancak tevazu ve temsil ile mümkündür.
Güvenin Yüzü: Baba Figürünün Psikolojik İzleri
Kız evlat için baba, ilk erkek modelidir. Sevgiyi, ilgiyi, güveni onun üzerinden öğrenir. Baba figürünün eksikliği ise, özellikle kız çocuklarında duygusal bağımlılıklara, değersizlik hissine ve bağlanma problemlerine neden olabilir.
Bu yüzden bir babanın evladına bırakabileceği en kıymetli miras sevgiden önce güvendir. Çünkü sevgi, güvenin olmadığı yerde kök salamaz. Hem kız hem erkek evlat, babalarından sadece yön değil; denge de öğrenir.
Anne şefkatiyle sarar, baba istikrarla yön verir. Bu birliktelik, çocukta içsel bir pusula oluşturur. Jung’un şu sözü bu hakikati özetler: “Babalarımızın ne yaptığını ne kadar az anlarsak, kendimizi de o kadar az anlarız.” Baba, sadece bir ebeveyn değil; kimliğin aynasıdır.
Elbette bu role bir dede, bir öğretmen de vâris olabilir. Ancak her çocuk, sağlıklı bir kimlik inşası için hayatında yön veren bir baba figürüne ihtiyaç duyar. Çünkü kimlik yalnızca içsel bir oluşum değil; dış dünyada karşılık bulan bir inşadır. Ve o ilk yansımayı çoğu zaman baba gösterir.
Yeni Risk Alanları ve Sonuç
Aile; sadece birlikte yaşamak değil, benliğin yoğrulduğu bir mekteptir. Bu mektepte annenin sıcaklığı ile babanın istikameti birleştiğinde çocuk karakter kazanır.
Ancak günümüzde artan tek ebeveynli yapılar, eksik temsiller ve bozulmuş roller; çocukların manevi haritasında derin çatlaklar oluşturur. Baba figürü nostaljik değil, bugünün çocuğu için de zarurî bir rehberdir. Eksikliği sadece bireysel değil, toplumsal bir çözülmenin kapısını aralar.
Ebeveynlik; yaşatmak değil, yön ve anlam sunmaktır. İyi anne-baba olmak değil; birlikte güzel bir hikâye kurabilmek esastır. Çünkü çocuklar kelimelerden değil, ilişkilerden yoğrulur. Eğer bu ilişkilerde temsil eksik, denge bozuk, süreklilik zayıfsa; çocuklar kimlik değil, eksik kalmış bir gölgeyi taşımaya başlar.
Bugün yapılması gereken; ebeveynliği hatırlamak değil, yeniden anlamlandırmak, izzetle ayakta tutmaktır. Zira her güçlü fert, sevgiyle kuşatılmış ve hikmetle yönlendirilmiş bir çocukluktan doğar.
ANNE-BABANIN VAZİFELERİ NELERDİR?
Benzer Konu Başlıklarımızı Okumaya Ne Dersiniz ?
İlk yorum yazan siz olun.